受動完了分詞

当ページのリンクには広告が含まれています。

ギリシャ語の受動完了分詞の作り方についてまとめます。

目次

概説

受動完了分詞は、数や性、格に応じて形容詞のように語形を変えます(-μένος, ‑η, ‑ο…)。

語尾の前に子音が置かれる場合があり(παραλυμένος, ακουσμένος, αναμμένος…)、その有無や種類は、動詞の「受動完結語幹の末尾」によって決定されます。

なお、自動詞はふつう受動態をとりませんが、いくつかの自動詞では例外的に受動完了分詞を形成します。

受動完結語幹と受動完了分詞に関する規則

以下、受動完結語幹の末尾と、形成される受動完了分詞との規則をまとめます。

-στ-, -σθ-, -νθ- → -σμένος

能動態現在形ακούω
受動態完結過去形ακούστηκα
受動完了分詞ακουσμένος, ‑η, ‑ο
能動態現在形θερμαίνω
受動態完結過去形θερμάνθηκα
受動完了分詞θερμασμένος, ‑η, ‑ο

-母音+θ-, -λθ-, -ρθ- → -μένος

能動態現在形ντύνω
受動態完結過去形ντύθηκα
受動完了分詞ντυμένος, ‑η, ‑ο
能動態現在形αναγγέλλω
受動態完結過去形αναγγέλθηκα
受動完了分詞αναγγελμένος, ‑η, ‑ο
能動態現在形φέρνω
受動態完結過去形φέρθηκα
受動完了分詞φερμένος, ‑η, ‑ο

-φτ-, -φθ- → -μμένος

能動態現在形ανάβω
受動態完結過去形ανάφτηκα
受動完了分詞αναμμένος, ‑η, ‑ο
能動態現在形βλάπτω
受動態完結過去形βλάφθηκα
受動完了分詞βλαμμένος, ‑η, ‑ο

-χτ-, -χθ- → -γμένος

能動態現在形ανοίγω
受動態完結過去形ανοίχτηκα
受動完了分詞ανοιγμένος, ‑η, ‑ο
能動態現在形τραβάω, τραβώ
受動態完結過去形τραβήχτηκα
受動完了分詞τραβηγμένος, ‑η, ‑ο

例外

語尾-εύω → -εμένος, -ευμένος

-εύωの動詞は、-εμένοςまたは-ευμένοςの形で受動完了分詞を形成します(-ευμένοςはよりフォーマルな語形です)。

動詞の完結語幹のページに記載の(vi)に該当する動詞とおよそ一致します。

能動態現在形μαγειρεύω
受動完了分詞μαγειρεμένος, ‑η, ‑ο

-γμένοςでγの省略(任意)

語尾が-γμένοςとなる完了分詞のいくつかでは、任意でγを取ることができます。

能動態現在形πετάω, πετώ
受動完了分詞πεταμένος/πεταγμένος, ‑η, ‑ο
能動態現在形τυλίγω
受動完了分詞τυλιμένος/τυλιγμένος, ‑η, ‑ο

能動非完結語幹が-αιν-, -υν-

能動非完結語幹が-αιν-または-υν-である動詞の受動完了分詞の形成方法は、以下のようにさまざまです。

以下、動詞の完結語幹のページに記載の(xv)から(xxi)に該当する動詞の受動完了分詞について、形成の規則を列記します。

(xv):多くは-υσμένοςになります(例:απομακρύνω→απομακρυσμένος)が、以下の例外があります。

  • αμβλυμένος
  • αποθαρρημένος
  • αποθρασυμένος
  • ενθαρρημένος
  • επιβαρημένος
  • οξυμένος

(xvi):ほとんどは-αμένοςになります(例:πεθαμένος)が、以下の動詞では-ασμένοςになります。

  • απολυμασμένος
  • εξυγιασμένος
  • επισημασμένος
  • θερμασμένος
  • λιπασμένος
  • μιασμένος
  • ρυπασμένος
  • σεσημασμένος
  • υφασμένος

(xvii):全ての動詞で受動完了分詞の語尾は-αμένοςになります(例:βουβαμένος)。

(xviii):これに該当する動詞で受動完了分詞を持つのはμακραίνω(伸ばす、延長する)→μακρεμένοςのみです。

(xix):全て-ημένοςの形となります。また、受動完了分詞を持つのは以下のみです。

  • αποτυχημένος
  • μαθημένος
  • παθημένος
  • πετυχημένος

(xx):受動完了分詞を持つのは以下のみです。

  • αποσταμένος
  • χορτασμένος

(xxi):受動完了分詞を持つ場合、語尾は全て-ημένοςになります(例:αυξημένος)。

能動形のみの動詞

能動態のみの動詞の一部にも、受動完了分詞を持つものが存在します。語尾の形はさまざまです。

  • αγαναχτώ(腹を立てた)→αγαναχτισμένος
  • αγρυπνώ(目を覚ましている)→αγρυπνισμένος
  • ακουμπώ(傾く)→ακουμπισμένος
  • αποσταίνω(疲れた)→αποσταμένος
  • αρρωσταίνω(具合が悪くなる)→αρρωστημένος
  • γερνώ(年をとる)→γερασμένος
  • διψώ(喉が渇いた)→διψασμένος
  • δυστυχώ(不幸である)→δυστυχισμένος
  • ευτυχώ(幸せである)→ευτυχισμένος
  • θυμώνω(怒る)→θυμωμένος
  • λιποθυμώ(意識を失う)→λιποθυμισμένος
  • ναυαγώ(難破する)→ναυαγισμένος
  • πεινώ(空腹である)→πεινασμένος
  • ταξιδεύω(旅行する)→ταξιδεμένος

畳音(重複)

一部の受動完了分詞では「子音 + ε」が語頭に追加されます。畳音、あるいは重複(reduplication)と呼ばれ、以下に列記した規則で形成されます。

複雑で覚えにくい規則ですが、例えば「συγκεκριμένος(特定の)」などのように、頻出単語も多くあります。

語幹の先頭がβ, γ, δ, κ, λ, μ, ν, π, σ, τ

β, γ, δ, κ, λ, μ, ν, π, σ, τのいずれかではじまる語幹の前に「その子音 + ε」からなる音節が追加されます。

  • βιάζω(強制する)→βεβιασμένος
  • δίνω(与える)→δεδομένος など

語幹の先頭がθ, φ, χ

θ, φ, χからはじまる語幹の前に、それぞれ「τ, π, κ + ε」が追加されます。

  • θλίβω(悲しませる)→τεθλιμμένος
  • θωρακίζω(装甲する)→τεθωρακισμένος など

語幹の先頭がζ, ρ, ψ

ζ, ρ, ψからはじまる語幹、または「σ + ほかの子音」ではじまる語幹の前に「ε」が追加されます。

  • σκέπτομαι(考える、熟考する)→εσκεμμένος
  • σφάλλω(間違える)→εσφαλμένος など

語幹の先頭がα, ε, αι

α, ε, αιのいずれかではじまる語幹の母音は「η」に置き換えられます。

  • ενώνω(接合する)→ηνωμένος など

語幹の前に前置詞接頭辞がある動詞

前置詞接頭辞のある動詞では、上記の規則に従った畳音が「語根の直前」に追加されます。

  • αποδεικνύω(証明する)→αποδεδειγμένος
  • εκτείνω(広げる)→εκτεταμένος など

例外

上記に従わない例外もいくつか存在します。

  • επαναλαμβάνω(繰り返す)→επανειλημμένος
  • καταλαμβάνω(占有する)→κατειλημμένος
著:山口 大介, イラスト:北島 志織
¥1,650 (2024/04/10 10:46時点 | Amazon調べ)
  • URLをコピーしました!
目次